"Een circulair systeem creëren klinkt makkelijker dan het is"

Voor ze bij Port of Amsterdam aan de slag ging, werkte Anna-Marise bij de provincie Noord-Holland: “Bij de provincie ontdekte ik de circulaire economie eigenlijk voor het eerst. Het komt daar in heel veel dossiers en programma’s terug. Als er bomen gesnoeid moesten worden, dan was het bijvoorbeeld belangrijk dat er werd nagedacht over wat er met het restmateriaal werd gedaan. Via mijn baan bij de provincie kwam ik in aanraking met de Amsterdamse haven, en zo ben ik uiteindelijk hier gaan werken.” Bij Port of Amsterdam is Anna-Marise Commercieel Manager voor de circulaire industrie: “Ik onderhoud de contacten met klanten, vooral in het circulaire cluster voor energie en grondstoffen, en kijk met potentiële klanten of er een fit is met de haven en hoe we ze kunnen vestigen.”

Veel passen en meten

Het vormgeven van de circulaire economie is dus een dagelijks terugkerend thema in haar werk. Maar hoe we dan zo’n circulair systeem op kunnen bouwen, is voor Anna-Marise ook nog een lastige vraag: “Het klinkt makkelijker dan het is. We zitten midden in de transitie, het is veel passen en meten. De wil is er, maar de weg ernaartoe is soms best lastig te vinden. Dat heeft onder andere te maken met dat afvalbehandeling strak is gereguleerd in wet- en regelgeving. Maar die loopt achter en laat nog lang niet altijd toe dat afval weer als grondstof kan worden gebruikt.”

Als voorbeeld noemt Anna-Marise de recycling van plastic, waarvoor in de Amsterdamse haven afgelopen jaren veel initiatieven zijn opgezet, maar nu blijk dat er nog te weinig afname is van gerecycled plastic: “Bedrijven willen heel graag en je ziet de markt bewegen, maar het is pas vanaf 2027 verplicht om een bepaald percentage gerecycled plastic te gebruiken. Wij zitten dus nu al met al dat plastic wat we kunnen recyclen, maar duidelijk wet- en regelgeving ontbreekt hiervoor. Daarnaast is plastic gemaakt van nieuwe grondstoffen nog goedkoper dan gerecycled plastic. En uiteindelijk gaat de koper toch vaak nog voor het goedkopere product. Dus zolang de consument of producten niet wordt gestimuleerd om recyclaat te kopen of gebruiken, blijft de vraag naar deze producten uit.”

Het sluiten van de keten

Om in 2050 volledig circulair te zijn, moeten er dus nog veel stappen worden gezet. Welke toegevoegde waarde kan de Amsterdamse haven daarin leveren? “We zijn een industriegebied waarin we bepaalde stoffen en stromen kunnen ontvangen en verwerken, naar nieuwe producten of grondstoffen. Wij kunnen de keten dus op bepaalde punten helpen sluiten. Verder is het ook aan ons om die ruimte te creëren en dit te realiseren.” In een utopie, zou het mooi zijn als Amsterdam, de regio en het land via de Amsterdamse haven helemaal circulair kunnen worden, vertelt Anna-Marise. “Maar tegelijkertijd weet je ook dat het met de wereldeconomie anders kan lopen en er op internationaal niveau, andere en grotere circulaire ketens worden gemaakt. Het zou al mooi zijn als wij met de Amsterdamse haven, op welke schaal dan ook, hieraan bijdragen."

Ruimte en samenwerking cruciaal

Om een volledig circulaire economie te realiseren, is samenwerking cruciaal: “In het hele gebied zal er meer samenwerking móeten plaatsvinden. Tussen de stad en de bedrijven, maar ook tussen de bedrijven onderling. En misschien moeten we meer op nationaal niveau samenwerken en kijken hoe we met andere havens en gebieden samen kunnen werken om de doelstellingen te behalen. Maar waar we ook meer uit zouden kunnen halen zijn de gesprekken die we voeren met de bedrijven en ondernemers in de haven: Wat is de reden dat iets geen doorgang vindt? En wat kunnen wij doen om dit te faciliteren?” Toch is Anna-Marise heel blij met hoe de samenwerking met bedrijven nu gaat: “Het is niet altijd makkelijk. En je wilt de bedrijven goed helpen. Voor mij zijn de bezoeken aan de klanten dan ook het leukste aan mijn werk. Met helm, schoenen met stalen neus en een hesje aan, de terminal op en echt zien wat er gebeurt bij de bedrijven. Het puzzelstukje valt dan vaak op z’n plek en dan begin je de functie van het bedrijf in de circulaire economie pas echt te begrijpen.”

Volledig circulair in 2050: dat is het doel. Met de verschillende circulaire bedrijven in de Amsterdamse haven werken we daar naartoe. Hoe gaat dat tot nu toe? Wat is er nodig om de transitie naar circulair te versnellen? En hoe kunnen we elkaar daarbij helpen? In het kader van de Week van de Circulaire Economie vroegen we vijf mensen die zich bezig houden met de circulaire economie in de Amsterdamse haven naar hun plannen, ambities en uitdagingen.